کارکردهای فرهنگی و سیاسی طراز در دوره‌ی سلجوقی

یکی از صنایع اصلی در دوره سلجوقی که همراه با سایر صنایع و فنون به رشد و شکوفایی رسید، صنعت و هنر نساجی است. فعالیت در بخش قابل توجهی از این صنعت وابسته به تولیدات طراز و تشکیلات مرتبط با آن صورت می‌گرفته است که در زندگی مردم عادی و حکومتی تأثیر بسزایی داشته است. طراز بعنوان ردای تجلیلی یا ردای عزت و افتخار و یکی از نشانه‌های خلع ید حکام از قدرت محسوب می‌شده، لذا از ارزش سیاسی بالایی برخوردار بوده است. بر این اساس نقوش مختلفی با مضامینی که اغلب با آرزوی بقا برای خلیفه یا حاکم و یا دعا و آیات قرآن بوده، اکثراً با الیاف طلایی بر روی زمینه‌ی بافت‌های تافته وتاپستری نقش می‌شده است. پژوهش حاضر با ارائه نمونه‌هایی از طرازهای دوره سلجوقی و بررسی طرازهای فرهنگ‌های همزمان، به مطالعه‌ی ویژگی‌های اصلی آنها، شامل نقوش و مضامین بکار رفته بر روی طراز، نوع تکنیک بافت، الیاف مصرفی و همچنین مراکز بافت طرازهای سلجوقی می‌پردازد.